rankend | Farklı Olmak Emek İster

   
  DARMA TARIHCESI
  Priapos Heykeli
 
    Priapos Heykeli : Önce bizzat gördüğüm bu bronz heykeli burada anlatmak istiyorum. Yaklaşık 10 cm. yüksekliğinde, orta yaşlı,sakallı,kısa boylu, çıplak heykel bir kaide üzerinde idi. Cepheden, erkeklik uzvunu erekte etmiş, elinin ayasını yatay bir şekilde tam üzerine yerleştirmişti.Bu mezarlardan ele geçen bir tıbbi aleti, sanırım kulak temizleme aletini bulduğunda çalışma esnasında hiç bir işe yaramayacağını söyleyip oradaki çalılıklara atmasını söylemiş.Burada eklemek istiyorum.


    İstanbul Arkeoloji Müzeleri Kütüphanesi'nde tesadüfen rastladığım bir kitapta işte bu bronz Priapos heykelinin aynısı resimlere rastladım.Çanakkale Biga ve Karabiga civarında yapılan bir savaşa Pontus Bölgesi'nden de askerlerin iştirak ettiği, dönüşte büyük ganimetlerle döndükleri yazılı idi. Bu savaşta Mekadonya Kralı Büyük İskender, priapos'u yendikten sonra memleketinden kovdu yazılı idi. Ancak öldükten sonra tanrılaşan Priapos'un heykellerinin özellikle de hamamlarda tedavi gören hastaların adak olarak bu hamamlara verdikleri yazılı. İstanbul'daki Fransız  Arkeoloji Merkezinde roma hamamlarının anlatıldığı bir konferans dinledim. Fransız arkeolog konuşmacı konferans esnasında şöyle bir cümle kullandı :" Romalılar nereye bir hamam inşa ettilerse oranın adını Therma olarak değiştirdiler." demişti. Zaten köyümüzün 1960 ihtilalinden önceki adı da Darma idi. Bu isim Latince therma sözünün türkler tarafından değiştirilmiş yani galat olmuş hali olamazmıydı? 
     Şu anda acaba bu bronz Priapos heykeli hangi müzede veya koleksiyoncuda hiç bir haberim yok. Yıllar sonra İstanbul Arkeoloji Müzelerinde ekim 1994 yılında arkeolog olarak göreve başladığımda, kütüphanede bu heykelin resminin bulunduğu bir kitaba rastladım. ancak bu kitabın adını bilemeyeceğim, zaten sonraki aramalarımda da bu kitabı her nasılsa bir türlü bulamadım.
    Milattan önce VII.asrın başlarında kolonize edilmiş olan Priapos (Karabiga), Artaka (Erdek), Prokonnesos (Paşa Limanı Adası) ve Kyzikos özerkliklerini (autonomia) korumakla birlikte Lydia'ya tabi idiler.
    Priapos, bugün bizim Lapseki dediğimiz Lampsakos şehrinin tanrısı, şarap tanrısı Dionysos ile Aphrodite'nin oğlu.Rivayete göre Dionysos, Hind Seferi'nden dönerken Aphrodite onu Anadolu'da karşıladı.Anadolunun güzel dağlarında gezdiler,bağlarda dolaştılar.Priapos işte bu sevişmenin neticesi olarak dünyaya geldi.Fakat Hera, Güzellik Tanrıçası'nın eğlenmesini kıskandı,rahmindeki çocuğu büyü ile çirkin bir yavru haline koydu.Gerçekten Aphrodit,onu doğurduğu zaman yavrusunun çirkinliğinden utandı,onu Lampsakos (Lapseki) şehrine gönderdi.Orada büyüttürdü.Lapsekililer Afroditin çirkin oğlunu tanrılaştırdılar.Bu yüzden Hellespontos şairleri onu Lampsakos tanrısı diye çağırırlar.
    Priapos kültü önce Anadoluda doğmuş,sonra bütün Yunanistana ve İtalyaya yayılmıştır.Birçok yerlerde onun şerefine bayramlar yapılırdı.Bu bayramları bilhassa kadınlar idare ederdi.Önceleri bu tanrı, münhasıran toprağın bereketini ve verimliliğini temsil ederdi.Bahçelerin ve bağların koruyucusu sayılırdı.Bu tanrı çobanların ve denizlerin de tanrısı idi.Sürüleri, arıları koruyan o idi.Priapos daima bir eşekle beraber gösterilirdi.Bunun sebebi şu idi:Bir bayram günü Priapos, Lotis adındaki periye aşık olmuş,bir gece peri kızını elde edeceği sırada bir eşek anırarak herkesi uyandırmış ve Priapos'un planını altüst etmişti.
    Azra Erhat Anlatıyor : Boğaz kıyılarında Lampsakos (Lapseki) şehrinin büyük tanrısı Priapos,Yunan mitlojisine sonradan girmiş ve epey yer etmiş tanrısal bir varlıktır.Bağları,bahçeleri kem gözlere karşı koruyan bu tanrının en göze çarpan niteliği phallos'u yani erkeklik uzvuydu.Yamrı yumru bir adamcık olarak imgelenen Priapos'un fallosu neredeyse kendisi kadar uzun ve yukarıya doğru kıvrık olarak gösterilirdi.Bununla bereketi simgeler ve bitkilere erişilecek bir örnek diye dikilirdi.Bu haliyle Priapos, Dionizos alayına girmiş,gövdesi ve tutumuyla satirlere,silenlere benzediği için bu tanrılara karışmıştır.Efsane, onun tanrı Dionizos'la tanrıça Afroditten doğma olduğunu da ileri sürerdi.Dionizos alayında bir eşek üstünde canlandırılması da şöyle açıklanırdı:Bir Bakus töreni sırasında Priapos çok içmiş ve alayda rastladığı Lotis adlı bir nympha'ya aşık olmuştu.Gece Bakkha'lar uykuya dalınca Lotis'in yanına sokulan Priapos tam muradına ermek üzereyken bir eşek anırmış,kız uyanmış ve kaçmış.Priapos'ta olduğu yerde ve durumda kalakalmış,herkese alay konusu olmuş.Roma'da efsane Lotis'in yerine Vesta'yı koyar eşeğin anırması da tanrıçayı tehlikede olduğunu bildirerek uyarması içinmiş.Vesta bayramında eşeklerin çiçek çelenkleriyle süslenmesi de ondanmış.
    Afroditin Priaposu doğurması üstüne de şöyle bir masal anlatılıyor:Afrodit, Olimpos tanrıları arasına gelince güzelliğiyle hepsini büyülemiş,o kadar ki Zeus bile aşık olup onunla sevişmiş.Afrodit gebe kalmış ama Hera, doğacak çocuk babası gibi güçlü, anası gibi güzel olur da bütün öbür tanrıların hakkından gelir korkusuyla,Afroditin karnına kem göz koymuş.Çocuğun sakat doğmasını sağlamıştır.Priapos kocaman bir fallosla dünyaya gelince,tanrıça oğlundan utanmış,tanrılara göstermemek için de onu kırlarda bırakmış.Priapos'u çobanlar bulup büyütmüşler ve erkekliğine tapınır olmuşlar.Priapos bir kır tanrısı olmakla beraber Afrodit ile Adonis'in oğlu olarak gösterilir. Mithos yazarlarından Diodoros,Priapos'la Osiris'i karşılaştırır.Lapsekili tanrıyla Mısır tanrısı ve onun efsanesi arasında bir bağ kurar.İsis,kocası Osiris'in erkeklik uzvunu bulunca onu bir tanrı haline sokmuş, bu tanrı da Priapos'muş.Gene Diodoros,Pripos'la Hermoafrodit'i bir tutar.Bütün bu olgulardan çıkacak sonuç Priapos'un bir Anadolu tanrısı olduğu ve böyle olmakla Adonis,Osiris,İsis,giderek Dionizos ve Afrodit gibi Yunan mitosuna sonradan girdiği sonucu çıkar.Türkiye müzelerinde Priapos heykelleri çoktur.  
   Not:Sopalı yılan Asklepios'un atribüsü, kutsal hayvanı horozdur.Sağlık için antik devirde Asklepios'a horoz sunulurmuş.Bugün bile Anadolu'da sağlık için yapılan adaklarda horoz kesme inancı sürmektedir.
    Ningişzida :Şifa Tanrıçası. Tıp amblemi olarak kullanılan, birbirine sarılmış iki yılan.Sümerlilerden gelmiştir.
    Sümerce Dumuzi=Temmuz, Nisag=Nisan. Yıldız,ay,güneşle ilgili 200 den fazla tablet var.
-Bir sikke :CEBACTOX yazısı ve Augustus başı/ arka yüz:V(ters)AMYA yazısı ile Priapos ayakta sola doğru.
 
  BU SİTE 71079 ziyaretçi (147961 klik) KİŞİ TARAFINDAN ZİYARET EDİLMİŞTİR  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol